Środki ochrony indywidualnej powinny być zapewnione każdej pielęgniarce, by chronić jej zdrowie i życie w miejscu pracy. W praktyce zdarza się, że ich ilość jest niewystarczająca lub nie są stosowane zgodnie z zaleceniami. W pracy stosujesz środki ochrony osobistej? Sprawdź, co warto o nich wiedzieć!

Środki ochrony osobistej pielęgniarki – podstawa bezpieczeństwa

Środki ochrony indywidualnej i zbiorowej to wszystkie akcesoria, przedmioty oraz substancje noszone lub trzymane przez pracownika, które mają na celu ochronę przed jednym lub większą liczbą zagrożeń w miejscu pracy. Są niezbędne w zakładach, fabrykach lub firmach produkcyjnych, w których występują niebezpieczne lub szkodliwe czynniki w środowisku pracy.

 Są one wyjątkowo istotne w przestrzeniach, w których istnieje znaczne zapylenie, w powietrzu unoszą się szkodliwe substancje chemiczne, np. opary lakierów lub farb. Środki ochrony indywidualnej są konieczne w szpitalach i przychodniach – nie tylko w celu ochrony osobistej, ale także by zabezpieczyć zdrowie chorych i pacjentów.

Przeczytaj także: Zadania pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej oraz pielęgniarek środowiskowych

Środki ochrony osobistej pielęgniarki – najważniejsze informacje

Czym są środki ochrony osobistej? Środki ochrony indywidualnej i zbiorowej są określone w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy z późniejszymi zmianami. Dokument ten precyzuje także, w przypadku jakich zawodów wymagane są środki ochrony osobistej i jakie zagrożenia niesie ich brak w miejscu pracy.

Jakie są środki ochrony osobistej? BHP polega na zabezpieczeniu głowy oraz twarzy przy pomocy kasku, hełmu ochronnego, maseczki ochronnej oraz czepka medycznego na włosy. Skuteczność maseczek ochronnych zwiększa używane specjalnych przyłbic. Środki ochrony indywidualnej i zbiorowej to także sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości, m.in. szelki, liny i urządzenia samohamowne.

Oczy i twarz chronią okulary i osłony spawalnicze, a ręce – wykonane z różnego rodzaju materiałów rękawice ochronne. W celu ochrony nóg używa się specjalnych butów, które zabezpieczają przed urazami mechanicznymi, np. zgnieceniem palców, przekłuciem stóp, iskrami, rozpryskiem metali lub poślizgiem. W pomieszczeniach, w których panuje duży hałas, stosuje się wkładki, nauszniki, hełmy przeciwhałasowe, a dla ochrony układu oddechowego – hełmy powietrzne. Środki ochrony indywidualnej to również kurtki, peleryny, płaszcze przeciwdeszczowe, fartuchy przednie skórzane oraz kombinezony przeciwpyłowe.

Za dostarczenie odpowiednich środków pracownikowi odpowiada pracodawca, jego zadaniem jest także poinformowanie pracownika o sposobie posługiwania się nimi. Środki ochrony indywidualnej muszą spełniać wymagania dotyczące oceny zgodności, które określa ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności oraz Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej.

Przeczytaj także: Kim jest pielęgniarka długoterminowa? Sprawdź, na czym polega ten zawód

Jakie środki ochrony osobistej powinien dostarczyć pielęgniarce pracodawca?

Czym są środki ochrony osobistej pielęgniarki? Pielęgniarki są narażone na zwiększone ryzyko zachorowania na choroby zakaźne, w związku z kontaktem z chorymi pacjentami. Mają także styczność z materiałem zakaźnym pochodzącym od chorego. By nie przekazać drobnoustrojów znajdujących się na ich ubraniu, dłoniach lub twarzy, pielęgniarka powinna stale stosować środki higieny osobistej.

BHP oznacza także stosowanie środków czyszczących, dezynfekcyjnych i sterylizujących w szpitalu lub przychodni. Aby chronić skórę i błony śluzowe, pielęgniarka powinna używać rękawiczek ochronnych, specjalnej odzieży medycznej oraz jednorazowych fartuchów. Aby zapobiec poślizgnięciu, używa się obuwia ochronnego z powierzchnią antypoślizgową.

Niezwykle istotne jest stosowanie maseczek ochronnych na twarz. W dobie pandemii koronawirusa zaleca się także dodatkowe noszenie przyłbic oraz okularów ochronnych i gogli, które zwiększają skuteczność maseczek. Jeżeli pielęgniarka odwiedza pacjentów także w ich domach, powinna posiadać ze sobą preparat do dezynfekcji na bazie alkoholu i stosować go przed przystąpieniem do określonych zabiegów i po ich zakończeniu.

Co jeśli pracodawca uchyla się od tego obowiązku?

Za dostarczenie środków ochrony indywidualnej w każdym przypadku odpowiada pracodawca. Zgodnie z ustawą pracodawca nie może dopuścić pracownika do pracy bez środków ochrony indywidualnej, które są przewidziane do stosowania na konkretnym stanowisku pracy. W określonych sytuacjach pracodawca jest także zobowiązany do wypłaty ekwiwalentu z tytułu zniszczenia odzieży pracownika.

W ostatnim czasie Ogólnopolski Związek Zawodowy Pielęgniarek i Położnych zwrócił się do Rzecznika Praw Obywatelskich z pytaniem o to, co zrobić w sytuacji, gdy pracodawca nie dostarcza odpowiednich środków lub robi to w sposób niewłaściwy. Ocena warunków pracy powinna odbywać się w drodze kontroli przez  Powiatowy i Wojewódzki Inspektor Sanitarny, do którego można zgłaszać wątpliwości. W pierwszej kolejności pracownik powinien jednak poinformować swojego pracodawcę o braku należytych środków ochrony indywidualnej oraz o decyzji pracownika o powstrzymaniu się od pracy.

Sytuacja pielęgniarek w przypadku epidemii SARS-CoV-2 jest trudna, ponieważ art. 210 k. p. mówi  o tym, że powstrzymanie się od pracy nie dotyczy pracownika, którego obowiązkiem pracowniczym jest ratowanie życia ludzkiego lub mienia. Jeśli pracownik podejmie decyzję o powstrzymaniu się od pracy z powodu zagrożenia życia i zdrowia i powoła się na art. 210 k. p., a pracodawca podejmie działania prawne, takie jak zwolnienie z pracy, stroną rozstrzygającą pozostaje sąd.

Przeczytaj także: Liczba pielęgniarek w Polsce – statystyki nie napawają optymizmem

Bezpieczeństwo personelu medycznego – zasady a realia

Środki ochrony indywidualnej powinny być stosowane przez wszystkich pracowników służby medycznej. Służą one nie tylko ochronie pracownika, ale także pacjentów, ich rodzin i pozostałych lekarzy czy pielęgniarek. W czasie pandemii koronawirusa wielokrotnie zgłaszane były sytuacje, gdy pracownicy pozostawali w szpitalach i przychodniach bez należytego zabezpieczenia lub musieli je zdobywać samodzielnie.

Chociaż lekarze i pielęgniarki są zobowiązani do ratowania zdrowia i życia swoich pacjentów, nie można wymagać od nich heroizmu, który może prowadzić do trwałego uszczerbku na zdrowiu, a nawet utraty życia. Środki ochrony osobistej to podstawa, by pielęgniarka mogła wykonywać swój zawód bezpiecznie i zgodnie ze swoimi kompetencjami oraz umiejętnościami.

Podziel się z nami swoimi przemyśleniami i pytaniami. Na Wasze wiadomości czekamy w komentarzach!