Kodeks etyki lekarskiej to zasady postępowania lekarzy na całym świecie, których początki powstania datuje się na V w. p.n.e. Za jego nieprzestrzeganie grozi postępowanie z zakresu odpowiedzialności zawodowej. Kodeks etyczny lekarza – na czym polega?
Etyka zawodowa lekarza – co to jest?
Etyka zawodowa lekarza wynika z ogólnie przyjętych norm społecznych i etycznych. To zobowiązanie do przestrzegania praw człowieka oraz dbania o godność zawodu lekarza. Praca medyka to ogromna odpowiedzialność. Wiąże się ze stresem i częstą koniecznością podejmowania trudnych decyzji.
Zachowanie i wybór metody leczenia powinien zależeć nie tylko od aktualnej wiedzy medycznej. Warto wziąć pod uwagę także indywidualne wybory pacjenta, jego sytuację materialną oraz światopogląd. Umiejętność rozmowy z chorym, poszanowanie jego godności oraz dbałość o należyte wykonywanie swoich obowiązków to cele, które każdego dnia stają przed specjalistami z dziedziny medycyny.
Kodeks Etyki Lekarza – najważniejsze informacje
Pierwsze zasady etyki lekarskiej zostały sformułowane i spisane przez greckiego lekarza – Hipokratesa. Na ich podstawie powstawały późniejsze kodeksy lekarskie w wielu państwach Europy. Podobnie działo się na uczelniach w Polsce, m.in. Akademii Krakowskiej, już od XV wieku.
Za pierwszy kodeks etyki lekarskiej na ziemiach polskich uważa się wydane drukiem w 1876 roku w zaborze austriackim „Uchwały Towarzystwa Lekarzy galicyjskich w przedmiocie obowiązków lekarzy względem swych kolegów i zawodu lekarskiego w ogóle”. W 1925 roku wydano Kodeks Deontologii Dentystycznej, a w 1936 roku – Kodeks Lekarski.
Po reaktywacji izb lekarskich w 1989 roku przyjęto Kodeks Etyki Lekarskiej (1991 rok), który następnie kilkukrotnie nowelizowano. Aktualny wzór kodeksu został przyjęty w 2003 roku. Stosowanie i przestrzeganie KEL jest obowiązkiem każdego lekarza i lekarza dentysty w Polsce, pod groźbą odpowiedzialności zawodowej i karnej.
Przeczytaj także: Naczelna izba lekarska – wszystko, co musisz o niej wiedzieć
O czym mówi Kodeks Etyki Lekarskiej, co reguluje?
Kodeks etyki lekarza rozpoczyna się od przyrzeczenia lekarskiego, którego słowa wypowiada każdy przyszły lekarz medycyny oraz lekarz dentysta. Zasady etyki lekarskiej w przyrzeczeniu mówią m.in. o sumiennym wypełnianiu obowiązków lekarza, służbie życiu i zdrowiu ludzkiemu, przeciwdziałaniu cierpieniu oraz chorobom.
Kodeks etyczny lekarza przypomina także o niezwykle ważnym obowiązku dochowania tajemnicy lekarskiej nawet po śmierci pacjenta. Dokument nakazuje nie nadużywać zaufania chorego, postępować bezstronnie i mieć na względzie dobro innych osób.
Kodeks etyki lekarza został przyjęty uchwałą Nadzwyczajnego II Krajowego Zjazdu Lekarzy 14 grudnia 1991 roku. Po wspomnianym przyrzeczeniu, które zwraca także uwagę na konieczność stałego poszerzania swojej wiedzy lekarskiej, następuje część ogólna. Mowa w niej o tym, czym jest etyka lekarska i że najwyższym nakazem moralnym dla lekarza jest dobro chorego i zdrowie publiczne.
Kodeks Etyki Lekarskiej – szczegóły
Dalsze rozdziały to część szczegółowa. Omówione są w niej zasady postępowania lekarza wobec pacjenta, jakość opieki medycznej, poszanowanie praw pacjenta, tajemnicę lekarską, pomoc pacjentowi w stanach terminalnych, transplantację oraz temat wystawiania zaświadczeń lekarskich. Kolejna część wyjaśnia reguły związane z prowadzeniem badań naukowych, eksperymentów biomedycznych i związki lekarzy z przemysłem. Porusza też zagadnienie relacji między lekarzami, a także rolę lekarza w społeczeństwie.
Etyka zawodowa lekarza obowiązuje zawsze, bez względu na wiek, rasę, płeć, wyposażenie genetyczne lub narodowość pacjenta. Na zachowanie i sposób postepowania lekarza nie powinny wpływać przynależność społeczna, religijność, poglądy polityczne lub inne uwarunkowania. Nad przestrzeganiem zasad etyki i deontologii lekarskiej czuwa izba lekarska, a w sprawach spornych obraduje komisja etyki lekarskiej.
Przeczytaj także: Jak dobrze przygotować się do badań laboratoryjnych?
Przestrzeganie kodeksu etycznego w praktyce
Kodeks etyki lekarza to obszerny dokument, który kompleksowo wyjaśnia i precyzuje najważniejsze kwestie, związane z pracą lekarza i lekarza dentysty. Wiele artykułów można interpretować na kilka sposobów, dlatego też komisja etyki lekarskiej ma za zadanie rzetelnie i bezstronnie przeanalizować każdy przypadek, w którym pojawia się podejrzenie złamania kodeksu.
Jak jest realizowany kodeks w praktyce? Każdy lekarz objęty jest obowiązkiem stałego podnoszenia swoich kwalifikacji poprzez zdobycie 200 punktów edukacyjnych w czteroletnim cyklu rozliczeniowym. Przestrzeganie kodeksu etycznego dotyczy także sposobu prowadzenia wywiadu z pacjentem. Jest to szczególnie istotne w przypadku osób w podeszłym wieku, niepełnosprawnych oraz umysłowo chorych.
Prawa i obowiązki lekarza
Obowiązkiem każdego lekarza jest pomoc osobie chorej i cierpiącej. Specjalista ma obowiązek udzielić pierwszej pomocy, jeżeli jest świadkiem wypadku. Powinien także stosować leki przeciwbólowe, jeśli chory zgłasza dolegliwości bólowe. To ważny element opieki paliatywnej oraz leczenia pacjentów z chorobami nowotworowymi. Bez zgody pacjenta lekarz nie może udzielać informacji o jego zdrowiu nawet jego rodzinie i bliskim.
Tematem, który jest często dyskutowany w środowisku lekarskim, jest klauzula sumienia. To regulacja prawna, zgodnie z którą lekarz może powstrzymać się od wykonywania świadczeń zdrowotnych, niezgodnych z jego sumieniem. Przykładem jest przeprowadzenie aborcji, co do której istnieją wskazania medyczne, zabieg in vitro lub przepisanie recepty na środki antykoncepcyjne. Sam Kodeks Etyki Lekarskiej był trzykrotnie analizowany przed Trybunałem Konstytucyjnym.
Przeczytaj także: Zaostrzenie odpowiedzialności karnej lekarza – najważniejsze fakty
Kodeks etyki lekarza – pomoc i obowiązek
Kodeks etyki lekarskiej pomaga organizować pracę i działania lekarzy w konkretnych sytuacjach, związanych z opieką nad pacjentami. Dzięki jego istnieniu lepiej dba się o przestrzeganie powszechnie obowiązujących norm społecznych i prawnych. To zbiór zasad, który przypomina, jak odpowiedzialny i ważny jest zawód lekarza. Przestrzeganie kodeksu etyki lekarskiej wpływa na poprawę świadczonych usług i służy budowaniu jakości w sektorze ochrony zdrowia.
Zaloguj przez Facebooka
Zaloguj przez Google